piątek, 2 lipca 2021

Pieśń o Achillesie, Madeline Miller

Bogowie i herosi w mitach greckich najczęściej przedstawiani są jako małostkowi, pyszni, pełni gniewu i pożądania, jako  nieśmiertelne istoty, których zwykli śmiertelnicy niewiele obchodzili. Madaline Miller w swojej debiutanckiej, nagrodzonej Orange Prize for Fiction powieści "Pieśń o Achillesie" obrała zupełnie inną drogę, obdzierając syna Tetydy i wodza Myrmidonów z jego boskości, obnażając jego słabości, targające nim uczucia i ujawniając nam jego bardzo ludzkie oblicze.

środa, 26 maja 2021

Kwarantanna, Wytske Versteeg

Czytając powieść  holenderskiej pisarki Wytske Versteeg "Kwarantanna" trudno pozbyć się wrażenia, że jej autorka ma dar jasnowidzenia. Napisana pięć lat temu, a ma się nieodparte uczucie jakby Versteeg napisała książkę, która rozgrywa się tu i teraz, w świecie pogrążonym w pandemii i  opanowanym przez śmiercionośnego wirusa. W "Kwarantannie" możemy odnaleźć elementy charakterystyczne dla dystopii, jednak to nie siejący spustoszenie wirus, zdziesiątkowana przez patogen ludność  są najważniejsze. Wszystko to jest jedynie tłem dla historii jednego z ocalałych, cenionego chirurga plastycznego Tomasa Augustusa. Studium do szpiku zepsutego człowieka i trafny obraz społeczeństwa poddanego izolacji.

niedziela, 23 maja 2021

Wrócę przed nocą. Reportaż o przemilczanym, Jerzy Szperkowicz

Publicysta i dziennikarz Jerzy Szperkowicz swoją mamę widział po raz ostatni, gdy miał dziesięć lat, w 1943 roku, gdy wyszła w tajemnicy przed rodziną do oddalonego o 18 km domu przyjaciółki po przechowane u niej pieniądze i rzeczy dla urodzonej kilka miesięcy wcześniej córeczki. "Wrócę przed nocą" powiedziała komuś po drodze. Nigdy nie wróciła. Miesiąc później z domu zostaje wyprowadzony jej mąż, a kilka lat później Jerzy wraz z siostrami pociągiem zostaje repatriowany do Polski. Po pięćdziesięciu latach Jerzy Szperkowicz powraca na Białoruś, na dawne Kresy, aby odszukać śladów swojej matki oraz rozwikłać tajemnicę śmierci  rodziców.

wtorek, 18 maja 2021

Krótka historia Ruchu, Petra Hůlová

Gdyby tak żyć w świecie, w którym ludzi nie postrzega się przez pryzmat ich wyglądu, a charakteru. Gdzie nikt nie zwraca uwagi zostawiający ślad na naszych twarzach upływ czasu, zmarszczki, siwiznę, wiek, idealną, bądź nie figurę. Gdzie nie ma znaczenia  jakie mamy pochodzenie, jak gruby jest nas portfel, a doceniani i kochani jesteśmy za to co kryje nasze wnętrze. Największa literacka czeska prowokatorka Petra Hůlová w swojej powieści "Krótka historia Ruchu" stworzyła taki idealny świat, w którym liczy się człowiek, a nie jego powłoka. Czy jednak na pewno jest to świat w którym chcielibyśmy żyć?

"Jedyną okolicznością łagodzącą w ciemnoczasie było oszukiwanie wieku wyglądem. Kobiety kłamały, żeby mieć prawo do miłości. Aż tak żałosne to były czasy."

Akcja "Krótkiej historii Ruchu" rozgrywa się w niedalekiej przyszłości, w której dzięki radykalnym zmianom społecznym wprowadzonym przez Ruch nastąpiła epoka "jasnoczasu". Zabroniony jest makijaż, jakakolwiek ingerencja chirurgów plastycznych jest zakazana, sukienki i krótkie spódniczki zastąpiły bezkształtne dresy, liczy się wnętrze człowieka, jego wiedza i doświadczenie, a nie wygląd zewnętrzny i kult ciała. Niepokorni mężczyźni, którzy nie chcą się podporządkować nowemu porządkowi trafiają na resocjalizację do specjalnego Instytutu. 

Petra Hůlová w swojej powieści feministyczne postulaty doprowadziła do ekstremu. Penisy o ilorazie inteligencji 130, masturbacja dozwolona tylko przy zdjęciach modelek po siedemdziesiątce, ośrodki resocjalizacji dla macho i kobiet, dla których uroda jest najważniejsza. Jest śmiesznie, ale bardziej strasznie.  Ta książka nie jest jednak żadnym manifestem, na pewno jest kpiną, w której czeska pisarka wbija kilka szpil zarówno zatwardziałym feministom jak i konserwatystom, mocno krytykując stare jak i nowe totalitaryzmy oraz reżimy. "Krótka historia Ruchu" jawi się nade wszystko jako ostrzeżenie. Nie ważne jest bowiem jak piękne idee głosimy. Wprowadzone w życie, szczególnie siłą i przemocą, nieuwzględniające zdania innych, stają się kolejnym totalitaryzmem i przestają mieć cokolwiek wspólnego z głoszoną wcześniej równością i sprawiedliwością.

Informacje o książce:
Autor: Petra Hůlová
Tytuł: Krótka historia Ruchu
Tytuł oryginału: Struěné dějiny Hnutí
Przedkład: Julia Różewicz
Wydawnictwo Afera
Miejsce i data wydania: Wrocław, 2021
ilość stron: 232

poniedziałek, 3 maja 2021

Requiem dla nikogo, Złatko Enew

Nigdy specjalnie nie interesowałam się historią Bułgarii, do tej pory nie wiedziałam nic o sytuacji bułgarskich Turków i ich trudnej przeszłości. Dopiero książka "Requiem dla nikogo" Złatko Enewa sprawiła, że zainteresowałam się tą wciąż mało znanym tematem bułgaryzacji społeczności tureckiej, która miała miejsce w latach 80-tych XX wieku.

Tłem historycznym "Requiem dla nikogo" jest kampania antyturecka i przymusowa bułgaryzacja mniejszości tureckiej rozpoczętej przez Komitet Centralny Partii, która polegała na zmianie nazwisk, chrystianizacji i zakazaniu działalności meczetów, zakazie używania języka tureckiego w miejscach publicznych. Komunistyczne państwo kierowane przez Todora Żiwkowa twierdziło, że musimy zasymilować "ich" nim oni zasymilują "nas". Kampania nienawiści przeciwko bułgarskim Turkom doprowadziła do eksodusu ok. 320 tysięcy ludzi tureckiego pochodzenia.

wtorek, 27 kwietnia 2021

Japonia Chiny i Korea. O ludziach skłóconych na śmierć i życie, Michael Booth

Zgodnie ze starym chińskim przysłowiem, dwa tygrysy nie mogą dzielić jednej góry, bo dla jednego z nich skończy się to śmiercią. Chiny, Korea i Japonia to trzy tygrysie narody,  które wspólnie dzielą bogaty i strategiczny region wschodniej części Azji,  a które poróżniła  gorzka historia. Przyglądając się tym krajom z daleka, wydaje się, że łączy je ze sobą tak dużo, że powinny żyć ze sobą w harmonii, jednak dopiero z bliska widać, że znajdują się na krawędzi potencjalnie  poważnego konfliktu. Brytyjski dziennikarz, Michael Booth wyrusza w podróż po Azji Wschodniej, aby znaleźć odpowiedź na nurtujące go  pytanie dlaczego narody Azji Wschodniej nie potrafią się ze sobą dogadać, dlaczego jest między nimi tyle wrogości.

poniedziałek, 5 kwietnia 2021

Klara i słońce, Kazuo Ishiguro

W swojej najnowszej powieści laureat literackiej Nagrody Nobla Kazuo Ishiguro bierze na tapet aktualny dziś temat sztucznej inteligencji.  Autor nie straszy nas buntem maszyn, nie pisze o zagrożeniach jakie AI mogą stanowić dla ludzkości. Maszyny przedstawione w "Klarze i słońcu" robią dokładnie to czego od nich wymagamy, akceptując ciężar każdego, nawet niewygodnego działania. Ta wizja choć niepokojąca, ma w sobie coś pocieszającego i optymistycznego.

Kazuo Ishiguro przedstawia świat w którym automatyzacja zastąpiła pracowników, zanieczyszczenia przesłoniły błękit nieba, a rodzice podejmują ryzyko, by ich dzieci mogły stać się genetycznie doskonałe i tym samym miały większe szanse by osiągnąć w przyszłości sukces. Narratorem powieści jest Klara,  Sztuczna Przyjaciółka (SP), która trafia do domu czternastoletniej Josie, cierpiącej na tajemniczą chorobę. Klara ma za zadanie chronić i opiekować się dziewczynką, czemu poświęca się z wielkim zaangażowaniem. Androidka postrzega rzeczywistość inaczej niż ludzie. Widzi otoczenie jako serię kwadratów, pudełek, tak że jej  perspektywa jest wypaczona, nie rozumie też wielu rzeczy, ale jest nadziei i przekonania, że wszystko się ułoży. Przy swojej naiwności jest jednak bardzo spostrzegawcza i wyjątkowo inteligentna. Dostrzega rzeczy, których zwykły śmiertelnik nie jest w stanie zobaczyć, dzięki temu obserwując świat jej oczami, możemy bliżej przyjrzeć się ludzkim emocjom.

Pisarz w "Klarze i słońcu" poddaje analizie relacje rodzic- dziecko. Zastanawia po co mamy dzieci? Czy dzieci są celem samym w sobie, czy narzędziem do realizacji jakiegoś celu? Czy mamy prawo oczekiwać od naszych dzieci, że będą się nami opiekować na starość? W powieści  Ishiguro rodzice są przekonani, że są kochający i oddani, ale zamiast tego stają się potworami. Dzieci są im wdzięczne i wybaczają, nawet jeśli wiedzą, że są zdane tylko na siebie. 

Tematem przewodnim powieści jest jednak przede wszystkim miłość. Nadopiekuńcza, niespokojna, często samolubna i miłość otwarta, pełna życzliwości, odkupieńcza. Android jest bardziej ludzki, niż większość ludzi, można powiedzieć, że odznacza się nadludzkim człowieczeństwem.  Wyposażając Klarę w umiejętność podejmowania trudnych moralnie decyzji,  autor stawia przed nami ważne pytanie, co tak naprawdę świadczy o naszym człowieczeństwie? Czy już rodzimy się wyposażeni w nasze ludzkie przymioty czy może  można nauczyć się być człowiekiem, odczuwać emocje?

"Klara i słońce" Kazuo Ishiguro jest opowieścią o kruchości naszego człowieczeństwa, o tym co znaczy być człowiekiem i nie-człowiekiem, o sile naszych uczuć i nadziei. I mimo że na co dzień się nad tym nie zastanawiamy, powinniśmy docenić to że mamy dla kogo żyć, że możemy kochać, tęsknić, zachwycać się światem. Możemy budować roboty, które będą nas zastępować w pracy, pomagać nam, przypominać nas samych, jednak nic nie jest w stanie zastąpić prawdziwych międzyludzkich relacji. 

 

 

Informacje o książce:

Autor: Kazuo Ishiguro

Tytuł: Klara i słońce

Tytuł oryginału: Klara and the Sun

Przekład: Andrzej Szulc

Wydawnictwo Albatros

Miejsce i data wydania: Warszawa, 2021

Ilość stron: 320 

 


Za możliwość lektury dziękuję Wydawnictwu Albatros

poniedziałek, 29 marca 2021

Anatomia pęknięcia, Michał Protasiuk

Chyba każdy z nas zastanawiał się jak będzie wyglądał świat za kilkanaście czy kilkadziesiąt lat. Czy dzięki coraz szybciej rozwijającej się technologii czeka nas świetlana przyszłość czy sprowadzimy na siebie apokalipsę? Dokąd zmierzamy jako ludzkość? Czy mamy szanse zapobiec temu przed czym od lat ostrzegają specjaliści?  Michał Protasiuk w swoim zbiorze opowiadań "Anatomia pęknięcia" roztacza przed nami wizję świata, przypominającą ponurą dystopię. Ten fatalistyczny świat jawi się jako ostrzeżenie, ale i sygnał że wciąż nie jest za późno, by zatrzymać katastrofę, którą sami na siebie sprowadzamy. 

poniedziałek, 22 marca 2021

Krawiec, żandarm i spadochroniarz. Trzy opowieści o czeskich kolaborantach, Miloš Doležal

W historii każdego kraju odnajdziemy jej jasne jak i ciemne strony. Bohaterów, o których pamięć pielęgnujemy, wspominamy, stawiając za wzór,  ale również tych, którzy zdradzili, zawiedli i o których wolelibyśmy na zawsze zapomnieć. Jednak o zdrajcach również warto pamiętać, ponieważ mogą być dla nas ważną lekcją.  Z takiego założenia wyszedł czeski dziennikarz i prozaik Miloš Doležal, pisząc swoją książkę "Krawiec, żandarm i spadochroniarz. Trzy opowieści o kolaborantach". Te trzy portrety ludzi,  którzy dopuścili się zdrady, to próba zrozumienia ich motywów działania i lekcja, która daje nam możliwość wyciągnięcia wniosków na przyszłość.

wtorek, 16 marca 2021

Południca, Jiří Březina

W samo południe, w środku upalnego, bezimiennego miasta, na chodniku jednego z osiedli zostają znalezione zwłoki młodej dziewczyny. Jako że wszystko wskazuje na samobójstwo, do sprawy zostaje przydzielona dwójka nowicjuszy Tomáš Volf i Eva Černa. Sprawy komplikują się, gdy okazuje się, że kobieta nie targnęła się na swoje życie, a została zamordowana. Śledczy nie chcą zawieść swojego szefa i pomimo braku doświadczenia pragną rozwiązać sprawę. Jednak czy ambicje wystarczą by złapać mordercę, szczególnie, że ofiar przybywa, a media zaczynają siać panikę.

wtorek, 9 marca 2021

Tylko góry będą ci przyjaciółmi, Behrouz Boochani

Ta książka jest "owocem odwagi i twórczej zawziętości", napisał w przedmowie do "Tylko góry będą ci przyjaciółmi Richard Flanagan. Nie powstała, jak większość książek, na papierze, ani w edytorze tekstu, ale w telefonie, wystukiwana ukradkiem i wysyłana przez internetowy komunikator przez Behrouza Boochaniego do jego przyjaciela, z więzienia dla uchodźców. Napisana prozą i poezją powieść kurdyjskiego pisarza i dziennikarza, jest kroniką podróży łodzią Boochaniego z Indonezji a Wyspę Bożego Narodzenia, którą odbył w 2013 roku oraz jego czteroletniego pobytu w australijskim obozie dla uchodźców Manus Regional Precessing Centre. 

poniedziałek, 1 marca 2021

A gdyby tak ze świata zniknęły koty,Genki Kawamura

"A gdyby tak ze świata zniknęły koty" japońskiego pisarza i scenarzysty Genki Kawamura to jedna z tych historii, które zmieniają coś w naszym życiu. Po jej lekturze ma się ochotę zadzwonić do dawno niewidzianego przyjaciela, wyciągnąć na zgodę rękę do znajomego, z którym pokłóciliśmy się nie wiadomo o co. Przeżyć kolejny dzień tak, jakby jutra miało nie być. A przy tym stawia przed nami ważne pytania, co tak naprawdę w naszym życiu jest ważne.

Genki Kawamura opowiada nam  historię pewnego młodego listonosza, który dowiaduje się, że jest śmiertelnie chory i że nie pozostało mu już dużo czasu. Nim zdąży się oswoić z tą wiadomością, w jego mieszkaniu pojawia się diabeł, ubrany w hawajską koszulę, wyglądający jak jego brat bliźniak i informuje go, że już jutro umrze. Ma jednak dla naszego bohatera propozycję nie do odrzucenia. Może otrzymać dodatkowy dzień życia, ale musi poświęcić jedną rzecz, która całkowicie zostanie usunięta ze świata. Jednak, o tym co zostanie wyeliminowane decyduje diabeł, który usuwa dla niego rzeczy ważne i cenne.

wtorek, 9 lutego 2021

Człowiek pana ministra, Michal Sýkora

Nie czuję się specjalistką od kryminałów, gdyż raczej rzadko sięgam po ten gatunek. Najczęściej, gdy mam ochotę na coś lżejszego, przy czym mogę odpocząć i trochę przewietrzyć głowę. "Człowiek pana ministra" pióra czeskiego pisarza Michala Sýkory idealnie spełnił to zadanie. Dostarczył rozrywki, ale i doprowadził do zarwania dwóch nocy, bo od tego kryminału bardzo trudno się oderwać.

niedziela, 17 stycznia 2021

Legenda o języku, Pavol Rankov

W swojej ostatniej powieści "Legenda o języku" Pavol Rankov wskrzesza legendę o św. Janie Nepomucenie. Nie opowiada jej jednak na nowo, a pokazuje jak wiele mroczne czasy średniowiecza mają wspólnego z okresem normalizacji, który miał miejsce w Czechosłowacji w latach 70-tych XX wieku.

Słowacki pisarz przenosi czytelnika do roku 1972, cztery lata po stłumieniu Praskiej Wiosny. Pod pomnikiem Jana Nepomucena na praskim moście Karola spotyka się czwórka studentów pierwszego roku historii: Tomáš, Martin, Klara i Tana, którzy od opiekuna roku otrzymali swoje pierwsze zadanie, muszą odpowiedzieć na pytania kim był Jan Nepomucen i dlaczego zginął. Wraz z rozpoczęciem roku akademickiego, równolegle rozpoczynają się badania nad szczątkami patrona Pragi, które mają podważyć świętość patrona Czech i zbezcześcić jego spuściznę. Studenci zbierając informacje na temat świętego, na zajęciach często wypowiadają sądy niezgodne z ideologią marksistowską, przez co skupiają na sobie uwagę nie tylko opiekuna roku ale, i organów bezpieki.

niedziela, 3 stycznia 2021

Dziennik upadku, Michel Laub

"Dziennik upadku" brazylijskiego pisarza Michela Lauba nawiedzony jest przez duchy. Cienie przeszłości, które naznaczają swoim piętnem trzy pokolenia jednej rodziny. Traumą dla bohaterów tej niewielkiej, intymnej, napisanej z wielką czułością powieści jest Holokaust, którego ciężar pamięci dziedziczony jest  z ojca na syna.

Narrator opowieści Lauba jest wnukiem ocalałego z Holokaustu Żyda, który po wojnie wyemigrował do Brazylii, wierząc, że "historia najwyraźniej dobiegła końca".  Zostawił po sobie szesnaście zapisanych wspomnieniami zeszytów, w których ani słowa nie ma, o tym co przeżył w czasie wojny. Chłopak wypiera się, że ma cokolwiek wspólnego z doświadczeniami dziadka i traumą, którą odziedziczył po dziadku jego ojciec. Jego życie zmienia się gdy jako trzynastolatek bierze udział w bar micwie swojego kolegi, jedynego nie-Żyda w klasie, który na oczach całej swojej rodziny pada ofiarą okrutnego, rasistowskiego i ksenofobicznego żartu, przygotowanego przez kolegów z klasy. 

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...