Szum, Magdalena Tulli

"Śmiertelnej rany można się wyprzeć, lecz wtedy będzie ją nosił kto inny. Przechodzi na potomstwo przez powietrze. Przez milczenie. Tajemnicę, której nie znałam miałam wypisaną na czole- lecz nie dość czytelnie, by wzbudzać współczucie".

Magdalena Tulli swoją bardzo intymną powieścią "Szum" trafia w serce i porusza najczulsze struny w duszy, sprawia ból, wkraczając w te zakamarki duszy, o których zbyt ciężko jest mówić i myśleć.

Boli samotność i wyobcowanie narratorki, małej dziewczynki, dziwnej i niedostosowanej do świata, która bez wsparcia i pomocy musi przedzierać się przez życie. W końcu musi być "twarda, a nie miękka" jak cały czas powtarza  jej matka.  W szkole oskarżana o kłamstwa i lenistwo, w domu między nią a matką wyrósł mur nie do pokonania. Matka tylko zakazuje i nakazuje "być pół tonu ciszej". Życie dziewczynki to okres ciągłych braków  matczynej miłości, bliskości i czułości.

Dręczą traumy i koszmary z przeszłości, które przeżyły matka i ciotka dziewczynki. Każda została naznaczona przez wojnę i pobyt w obozie koncentracyjnym w inny sposób. Matka "uwierzyła w wyższość milczenia, w zwycięską siłę chłodu. Dlatego pozwoliła sobie, żeby rozwinęła się w niej twardość serca". Esesmani wciąż snują się po domu "zajmując tyle miejsca, że na zwyczajne życie już nie wystarcza." Nieświadomie z ofiar stały się oprawcami, przekazując swoje cierpienie swoim dzieciom, dziewczynce i jej ciotecznemu bratu.

Samotność i traumy rzucają cień na całe życie matki i córki. Matka, zamiast opowiedzieć o traumach, zamyka się świat, bezpieczna w swojej zimnej bezemocjonalnej skorupie, odtrącając osobę, która miała być jej powrotem do normalności, która najbardziej jej potrzebuje. Jej życie to nieustanny przytłaczający szum, który uwiera, nie chce się wymazać i który wciąż przypomina bolesną przeszłość, przywraca najgorsze wspomnienia. Dziewczynka, by przetrwać tworzy swój własny alternatywny, wewnętrzny świat w którym mieszka lis, który radzi jej jak znosić upokorzenia oraz esesman, karmiony przez dziecko łyżeczkami cukru.  Dzwoni do zmarłych, bo "ze zmarłymi tylko przez telefon, inaczej się nie da."

"-Żebyśmy mogli przebaczyć, kiedy nikt nie przeprasza- odezwałam się- ktoś w nas musi umrzeć.

- Kto?- spytał łyżwiarz zaczepnie. (...)

- Ofiara."

Magdalena Tulli pokazuje, pamięć może niszczyć, może powodować ból, być przyczyną osamotnienia, ale w końcu może wyzwolić. Docierając do urazów z przeszłości, można w końcu przestać być ofiarą. Nie istnieje inna  droga do zrozumienia i przebaczenia. Nikt nie czyni zła bez powodu, trzeba tylko spojrzeć na świat z perspektywy drugiego człowieka. W końcu nadejdzie czas, by skonfrontować się z własną przeszłością, przerobić wspomnienia, traumy i odpuścić, wtedy dźwigany przez lata ciężar zniknie. 

Bardzo ważna, bolesna, mocna przygniatająca ciężarem emocji,  oczyszczająca proza. 

Szum, który nie daje o sobie zapomnieć. 

Informacje o książce:

Autor: Magdalena Tulli

Tytuł: Szum

Wydawnictwo: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak
Miejsce i rok wydania: Kraków, 2014
Liczba stron: 189