Tylko Lola, Jarosław Kamiński- recenzja #347

Szalone lata 60-te XX wieku, słodkie, cukierkowe. Czas  niezapomnianych imprez, wielkich filmów,  bigbitowych piosenek, kabaretów. Do tych lat zabiera nas w swojej powieści "Tylko Lola" Jarosław Kamiński. Jednak zamiast pełnej nostalgii i tęsknoty podróży w okres PRLu, pisarz otwiera przed nami inne drzwi, do historii mrocznej i bolesnej, o której wielu wolałoby dziś nie pamiętać. 

"Tylko Lola" to opowieść snuta przez dwie bohaterki. Jedną z nich jest Nina Rodriguez, nowojorska emigrantka, która upiera się, że jest Amerykanką i próbuje odciąć się od swojej przeszłości. Lidia Kowal jest dawną współpracowniczką Niny, w czasach gdy obie pracowały w telewizji. Po Latach do Niny trafiają notatki spisane przed Lidię, która obecnie przebywa w szpitalu psychiatrycznym. Zapiski dawnej koleżanki wzburzają ją i prowokują do refleksji na temat przeszłości. Tragedii, która miała miejsce w latach 60- tych, w konsekwencji której zerwały ze sobą kontakt.

Nina i Lidia to kobiety które próbują zatrzeć swoją tożsamość. Bezskutecznie, ponieważ przeszłość wciąż nad nimi ciąży,  to o czym chciałyby zapomnieć, wymazać i zostawić za sobą wciąż powraca, nie pozwalając o sobie zapomnieć.

Nina  posiada charakter i energię zdobywcy, pragnie w pełni realizować siebie i jest przy tym optymistką, pełną nadziei, że przyszłość będzie dobra. Na jej drodze staje jednak rzeczywistość i historia, które sprawiają, że nic nie będzie ani proste, ani oczywiste. Teraz jest dumna, że na nowo zbudowała samą siebie, choć nie jest do końca świadoma jaką cenę zapłaciła za nową tożsamość. Dopiero zapiski Lidii i wewnętrzna refleksja sprawiają, że zaczyna rozumieć ciężar swojego istnienia.

Lidia jest rewolucjonistką, która nie potrafi uporać się ze swoją traumą, zbudowanej na własnej winie. Historia niejednokrotnie rozjechała Lidię, pozbawiając jej miłości jej życia, a ona sama musiała zaprzeczać sama sobie. Żyła, ale na niby, zawsze była kimś kto miał być akceptowany przez innych, nigdy nie istniała naprawdę, autentycznie.

Pisarzowi znakomicie udało się oddać doświadczenia obu kobiet za pomocą języka. Język notatek Lidii nie jest prosty, początkowo niezrozumiały. Ten niepokój, rozedrganie i poszarpanie ma jednak sens, to język osoby zaburzonej, słabo wykształconej, która nie potrafi poradzić z własnymi traumami, język osoby zdruzgotanej, która utraciła sens istnienia.  W przypadku Niny trudniej dojrzeć traumy, które dziewczyna stara się cały czas ukryć. Jednak przez to, że cały czas próbuje uciec, jej kosmopolityzm, wtrącane co chwilę angielskie zwroty, to metoda, którą Nina stara się zamaskować swoje prawdziwe doświadczenia.

Jarosław Kamiński w swojej powieści spogląda na świat oczami kobiet, które próbują zapanować nad rzeczywistością, skonfrontować się ze światem, który nie chce dać się okiełznać. Okres lat 60-tych, w którym żyją kobiety,  niewiele mają wspólnego z beztroskim szaleństwem. To czas w którym pamięć o II wojnie światowej jest wciąż żywa, to pokolenie, które wyszło z wojny, ale wciąż doświadcza zła. Narastające nastroje nacjonalistyczne, które prowadzą do antysemickich czystek, działalność Służb Bezpieczeństwa, wszechobecne naciski, manipulacje. "Tylko Lola" przenosi nas nie tylko w lata 60-te, a znaczenie dalej w przeszłość, do lat 30-tych, w których obserwujemy relacje jakie panowały w rodzinach żydowskich, poznajemy wojenne losy Polaków i Żydów i czas po wojnie, problem emigracji czy stosunków jakie panowały między Polakami a Niemcami.

"Tylko Lola" to opowieść o trudnych doświadczeniach jednostki ukazanych na tle historii, o silnych indywidualnościach zagubionych gdzieś w oceanie dziejów.  Powieść Jarosława Kamińskiego jest próbą odnalezienia odpowiedzi na bolesne pytania dotyczące granic, jakie jesteśmy gotowi przekroczyć, na ile jesteśmy w stanie poświęcić siebie i jaką cenę za swoje poświęcenie musimy zapłacić. Fenomenalna opowieść o zmaganiu się z historią i sobą.

Informacje o książce:
Autor: Jarosław Kamiński
Tytuł:  Tylko Lola
Wydawnictwo: W.A.B.
Miejsce i rok wydania: Warszawa, 2017
Liczba stron:383