Extensa, Jacek Dukaj- recenzja #194

Jacek Dukaj, to obok Stanisława Lema pisarz przed którego twórczością czuję ogromy respekt. Czytam, zachwycam się stylem, językiem, ale w trakcie lektury nawiedza mnie nieodparta myśl, że nie udało mi się wszystkiego zrozumieć i pojąć. Takie uczucia towarzyszyły lekturze "Extensy", która była moją kolejną próbą zmierzenia się z twórczością pisarza. Niewielka objętościowa, pozornie prosta, jednak bardzo gęsta proza. Wymagająca, ale kryjąca przepiękną historię opowiadającą o świecie, który istnieje na granicy rzeczywistości i magii.

Akcja "Extensy" rozgrywa w Zielonym Kraju, dawnej Grenlandii, stanowiącym ostatnią enklawę ludzi po kataklizmie rewolucji naukowych. Rewolucje te zmieniły świat i uzależniły Zielony Kraj od cywilizacji Obcych. Codzienność miesza się tu z magią, żywi obcują z umarłymi. Poznajemy historię małego chłopca, który poznaje starego astronoma, Bartłomieja, pamiętającego jeszcze stary świat. To spotkanie zmienia jego życie. Wraz z wkraczaniem w dorosłość, rozpoczyna życie na granicy człowieczeństwa , dążąc do poznania wszechrzeczy.

Jacek Dukaj stworzył  niezwykłą melancholijną sagę rodzinną, drogę bezimiennego głównego bohatera do dorosłości, poznającego miłość, małżeństwo, ojcostwo, przeżywającego zdradę, żałobę. Poznajemy Zieloną Krainę i jednocześnie powoli, bez pospiechu wkraczamy w stronę nieznanego, tak by poznać całkiem nowe uniwersum, bez gwarancji, że pojmiemy całość i zrozumiemy czym tytułowa extensa jest.

To co najbardziej podoba mi się w mikropowieści Dukaja, to że z jednej strony mamy do czynienia z bohaterami z krwi i kości, prostą, poruszającą historią o wchodzeniu w dorosłość, z drugiej autor daje nam możliwość dotknięcia czegoś odległego i niedostępnego. 

Pod przykrywką powieści obyczajowej "Extensa" to również pełen metafor traktat filozoficzny, poruszający problemy egzystencjalne, życia, śmierci, tęsknoty za innym światem, niezależności, wolności czy poświęcania swojego życia dla zdobywania wiedzy.

"Dukajowski' styl i język kolejny raz mnie zachwycił. Liryczna, utrzymana w idealnym klimacie i pełna sugestywnych pejzażów Zielonego Kraju. Tę powieść pochłania bez reszty, zachwycając się niczym nieograniczoną  wyobraźnią autora. 

Niewielka objętościowa, napisana oszczędnym stylem, a pełna treści. "Extensa" to niezwykle dopracowana, gęsta proza, wymagająca od czytelnika skupienia, wytężenia szarych komórek i wyobraźni na każdej stronie,  ale dająca niesamowitą satysfakcję. 

Nie powiem, że "Extensa" należy do lektur łatwych, choć podobno to jedna z bardziej przystępnych pozycji Dukaja. To książka po której zakończeniu ma się jeszcze pytań niż odpowiedzi. Zagłębianie  się w świat stworzony przez pisarza, próba odkrywania rzeczy niepojętych była solidną gimnastyką dla moich szarych komórek. A wkroczenie w magiczny, baśniowy świat stworzony przez Jacka Dukaja to czysta przyjemność.  Powieść, którą należy się delektować.

Extensa, Jacek Dukaj, Wydawnictwo Literackie, 2010, ss.130