Pokój, Emma Donoghue- recenzja #195

Chciałabym napisać, że powieść Emmy Donoghue "Pokój" jest tylko wytworem wyobraźni autorki, niestety nie mogę. Inspiracją do powstania książki były sprawy Elizabeth Fritzl, Nataschy Kampusch i Jaycee Dugard z Kalifornii. I nawet mając świadomość, że to tylko fikcja literacka, cały czas podczas lektury gdzieś w świadomości dźwięczało mi nazwisko Josefa Fritzla i piekła jakie zgotował własnej córce oraz pytanie ile jeszcze takich pokoi istnieje.

Młoda kobieta uwięziona w dźwiękoszczelnej szopie, gdzieś w Stanach Zjednoczonych. Jej porywacz przynosi jej wystarczającą ilość żywności, karze przez odcięcie energii elektrycznej i ogrzewania, gwałci kilka razy w tygodniu. Dziewczyna zachodzi w ciążę, rodzi dziecko. 

Bohaterkę poznajemy gdy w swoim niewielkim więzieniu przebywa już siódmy rok, a jej syn Jack obchodzi swoje piąte urodziny. To właśnie on opowiada tę historię. Dla Jacka Pokój o cały świat, każdy mebel, każde urządzenie znajdujące się w jego domu ma dla niego szczególne znaczenie: Łóżko, Bujak, Lusterko, Dywan, Szafa, Umywalka, każde z nich traktuje jak przyjaciół. 

W Pokoju się urodził, tutaj się bawi, uczy. Jack nie ma pojęcia, że poza Pokojem istnieje coś więcej. 

Dla Mamy ( Jack nigdy nie nauczył się jej imienia) Pokój jest więzieniem, dla Jacka jest schronieniem, domem, który daje mu poczucie bezpieczeństwa.  

Największym atutem powieści jest oddanie głosu pięcioletniemu Jackowi, to z jego perspektywy widzimy świat,  nieświadomego dziecka, który całkowicie inaczej postrzega otaczający go świat, skupiony na jedenastu stopach kwadratowych, nie mając świadomości, że za czterem ścianami w których jest zamknięty znajduję się prawdziwy świat. Z jednej strony taka perspektywa potęguje tragizm sytuacji, z drugiej wydaje mi się, że gdyby książka była przedstawiona z innego punktu widzenia, byłaby bardzo depresyjna i przez to jeszcze bardziej przygnębiająca. Autorce udało z niezwykłą umiejętnością wniknąć w psychikę pięcioletniego chłopca. Jack jest inteligentnym i wnikliwym obserwatorem. Jego relacja jest przekonywująca i realistyczna, ale dzięki jego niewinności i dziecinności mamy poczucie namiastki normalności, szczęśliwego dzieciństwa, a momentami nawet uśmiechu, pomimo zła jakie go otacza. Poprzez ograniczone postrzeganie Jacka otrzymujemy całkiem nowe, świeże spojrzenie na świat w którym żyjemy.

W "Pokoju" Emma Donoghue pokazuje jak wielka jest siła matczynej miłości. Mama mogła się załamać, ale pozostała silna i stworzyła swojemu dziecku namiastkę normalności. Ich dni wypełnione były rytuałami, lekcjami wychowania fizycznego, nauką, gotowaniem, oglądaniem telewizji, ale nie za dużo bo psuje głowę. Podziwiam tę kobietę, za siłę, heroizm, za to, że się nie poddała. Macierzyństwo sprawiło, że miała powód by żyć, sprawiła, że miejsce, które było jej więzieniem, stało się domem, w którym toczyło się w miarę normalne życie, pozwalając przetrwać jej piekło.

"Pokój" to powieść, która nie mieści się w głowie. Wstrząsa, przeraża, budzi całą gamę emocji i zapada w pamięci na długo, poruszając najbardziej wrażliwe struny. 

Pokój, w którym mieszkał Jack był więzieniem, którego nikt nie chciałby doświadczyć, jednak "Pokój" Emmy Donoghue  warto odwiedzić.

Pokój, Emma Donoghue, Wydawnictwo Sonia Draga, 2016, ss. 404