Główny bohater powieści nigdy nie miał łatwego życia, doskonale wie czym jest uczucie pustki i straty. Wcześnie osierocony, opuszczony przez siostrę, która wyjechała do miasta i nigdy nie obejrzała się za siebie. Został sam w niszczejącym domu, odnalazł trochę sensu w hodowli ptaków, które nie tylko zapewniły mu utrzymanie, ale towarzystwo. Zaprzyjaźnił się z nimi, bronił przed drapieżnikami, dobrze rozpoznawał ich głosy. To właśnie od nich pochodzi tytuł powieści, który można przetłumaczyć też jako dźwięki wydawane przez istotny pomniejsze albo poniżone. Życie Chinonso zmienia się, gdy pewnego wieczoru widzi na moście kobietę, która pragnie popełnić samobójstwo. Udaje mu się przekonać dziewczynę, żeby tego nie robiła. Jakiś czas później spotykają się ponownie, zakochują, ale nie czeka ich długie i szczęśliwe życie. Zakochanych dzieli przepaść, o jest biedny i niewykształcony, ona pochodzi z bogatej i wykształconej rodziny. Zastraszony i upokorzony przez rodzinę ukochanej Nonso w europejskiej edukacji widzi szansę na zakopanie przepaści, która dzieli go z dziewczyną. Sprzedaje wszystko, by zapłacić za lot i studia i wyrusza do Cypru. Po przylocie okazuje się, że został oszukany przez nieuczciwego pośrednika. Załamany i upodlony rozpoczyna walkę o powrót do Nigerii, do ukochanej Ndali. Z ofiary przeistacza się w oprawcę.
Narratorem opowieści o nieszczęśliwej wyprawie Nonso jest chi, opiekuńczy duch głównego bohatera, istotą, który posiada mądrość zdobytą rezydując u wcześniejszych gospodarzy, jednak w niewielkim stopniu może wpływać na bieg życia swojego gospodarza i jego wybory. Opowiada więc jako czuły, ale bezsilny świadek, który odwołuje się do prawd duchowej tradycji ludu Igbo. Przeplatanie zachodniej religii i filozofii z nigeryjskim systemem myślowym, bez żadnej oczywistej hierarchii jest wielkim atutem powieści Obiomy. Pisarz stawia ideę chi, przeznaczenia w opozycji do teorii wolnej woli, przekonania, że człowiekiem nie rządzi żadna siła duchowa, ale jest on całkowicie odpowiedzialny za własne wybory moralne. Wynikający z tego konflikt rodzi pytanie, które leży u podstaw tragicznej historii Chinonso: do jakiego stopnia ponosi on winę za własny upadek moralny?
"Orkiestra bezbronnych" jest nie tylko współczesną wersją mitu o Odyseuszu, mężczyźnie, który w imię miłości robi wszystko by wrócić do swojej ukochanej. To także studium tego, co dzieje się z człowiekiem, gdy traci kontrolę nad swoim życiem i jest poddawany działaniu sił na, na które nie ma wpływu, wobec których czuje się bezwolny i bezsilny. O Europie, która wydaje się dla Afrykańczyków rozwiązaniem na ich problemy, która mami dostatkiem, szczęściem, a przynosi im jedynie ogromne problemy, by później bezradnie wzruszyć ramionami. Historia Nonso nabiera uniwersalnego wymiaru i staje się opowieścią o wszystkich wygnanych, o orkiestrze bezbronnych pozbawionej oszczędności, godności, poniżonych, których krzyku rozpaczy wolimy nie słyszeć.
"Orkiestra bezbronnych" to powieść która zrobiła na mnie ogromne wrażenie. Klasyczna konstrukcja, przywołującą na myśl antyczne dzieła, oryginalna narracja, bardzo współczesna i aktualna, a przy tym mocno osadzona w tradycji i wierzeniach ludu Igbo. Poruszająca opowieść o uchodźstwie, poświęceniu dla miłości i przepiękny hołd, który Chigozie Obioma złożył swojemu przyjacielowi i wielu innym przypadkowym i niepotrzebnym ofiarom, które nie zasłużyły na los, który ich spotkał.
Autor: Chigozie Obioma
Tytuł: Orkiestra bezbronnych
Tytuł oryginału: An Orchestra of Minorities
Przekład: Magdalena Słysz
Wydawnictwo Albatros
Miejsce i data wydania: Warszawa 2020
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz