Pan Mercedes, Stephen King - recenzja #59

"Debiut Stephena Kinga w gatunku powieści detektywistycznej" takim napis gości na okładce  książki "Pan Mercedes". Chyba nie do końca, bo już flirt z tym gatunkiem widać  już w powieści "Joyland", ale "Pan Mercedes" to jego pierwszy kryminał pełną gębą, ale oczywiście w królewskim kingowskim stylu. 

Emerytowany detektyw Bill Hodges rok wcześniej prowadził sprawę, gdzie pewien szaleniec wjechał rozpędzonym mercedesem w  tłum  czekający na otwarcie giełdy pracy. Sprawcy nigdy nie został ujęty. Pogrążony w depresji były policjant spędza całe dnie przed telewizorem, aż pewnego ranka otrzymuje list. Pan Mercedes jak okrzyknęły sprawcę media, opisuje w nim dalszą potrzebę zabijania, a jedną z jego ofiar ma paść właśnie Hodges. Wbrew zamiarom nadawcy list wyrywa byłego śledczego z marazmu i przywraca  go do życia. Bill postanawia dopaść psychopatę i dokończyć nierozwiązaną dotąd sprawę. Podejmuje bardzo ryzykowną grę, pełną napięcia intelektualną rozgrywkę.

Stephen King nietypowo jak na kryminał karty odkrywa już na samym początku powieści. Już po kilku stronach wiemy kto jest mordercą. Najważniejsze w powieści nie jest zatem kto, ale co kierowało zabójcą. Wyciągnięcie królika z kapelusza przez autora nie odbiera przyjemności lekturze,  powieść nie traci nic z kryminału.  Tak naprawdę tożsamość sprawcy to tylko jeden z elementów układanki, a na pełne rozwiązanie zagadki,  odpowiedzi na wszystkie pytania, oraz na bezpośrednią konfrontację głównych bohaterów czytelnik musi cierpliwie poczekać.

Najmocniejszym punktem powieści są świetnie wykreowani bohaterowie.

Brady Hartsfield alias Pan Mercedes to bardzo inteligentny zwyrodnialec, którego historię i eskalację szaleństwa powoli odkrywamy śledząc fabułę powieści. Stephen King przedstawił świetny portret psychologiczny szaleńca. Poznajemy okoliczności które doprowadziły do tego kim stał się Hartsfield oraz jego mroczną psychikę. Idealnie do Brady'ego pasuje jego równie szalona matka, ich związek jest wręcz odrażający.

Bill Hodges  to jeden z najbardziej ludzkich, prawdziwych i namacalnych detektywów w literaturze  z jakimi miałam okazję się zetknąć. Emerytowany, walczący z depresją, mający myśli samobójcze, jednak bliższe rzeczywistości są jego wałeczki tłuszczu czy pot płynący z czoła, niż wymuskani i wysportowani geniusze z którymi zwykle mamy do czynienia. Może to jest właśnie powód dla którego Hodges tak wzbudza sympatię. Zwyczajny, przeciętny facet, którego na co dzień można spotkać na ulicy. 

Nacisk w powieści położony jest przede wszystkim na psychologiczną rozgrywkę między byłym detektywem a przestępcą, ale jest to również powieść o uprzedzeniach. Pierwsze wrażenie i brak sympatii doprowadziły do utknięcia śledztwa w ślepym zaułku. Brady- pospolity i pozornie zwyczajny człowiek, który gdzieś jest tam tłem w naszej, kipi szaleństwem i nienawiścią. Powieść przypomina nam,  jak wielkim błędem jest ocenianie ludzi na podstawie pierwszego wrażenia.

Książka ma typowy dla prozy Kinga klimat, oraz  niepowtarzalny styl pisarza, a dzięki dość powolnemu tempu akcji autor mistrzowsko buduje napięcie i tworzy unikalną atmosferę w swojej powieści.

"Pan Mercedes" to z jednej strony nieźle napisana powieść detektywistyczne, a z drugiej klasyczny King, z przerażającymi i bardzo realistycznymi postaciami oraz fascynującą historia. To wspaniała proza, którą po raz kolejny King udowadnia, że nie tylko jest urodzonym gawędziarzem, ale również jednym z najlepszych pisarzy, który odnajduje się w każdym gatunku.

Pan Mercedes, Stephen King, Wydawnictwo Albatros, 2014, ss.576


moja subiektywna ocena: 4+/6