Odwrócony świat, Christopher Priest- recenzja #116

Trudno uwierzyć, że od napisania przez Christophera Priesta powieści "Odwrócony świat" minęło ponad czterdzieści lat, bo książka jak na dobre science- fiction przystało nie straciła przez ten czas nic. Zdziwił mnie jedynie fakt, że polskie wydanie  w ramach cyklu Artefakty wydawnictwa Mag jest pierwszym polskim wydaniem tej nagrodzonej przez BFSA i nominowanej do nagrody Hugo powieści, jednak warto było czekać.

W dalekiej przyszłości było raz sobie miasto znane jako Ziemia, które ciągle, wytrwale i  powoli przemierza po torach zrujnowany świat. Każdy dzień do mozolna wędrówka po szynach ku "optimim", które stale przesuwa się w kierunku północnym oraz ciężka  praca członków poszczególnych cechów. Cechy odpowiedzialne za Trakcję, Układanie Torów oraz Budowanie Mostów, na nich spoczywało zadanie podtrzymywanie istnienia miasta, które musiało być w ciągłym ruchu. Te wspierały kolejne dwa cechy: Siły Zbrojne oraz Handlowcy, pozyskujących nowych robotników. Cech Badaczy Przyszłości, który określał najlepsze trasy miasta do osiągnięcia celu. Brak postępu oznacza w przypadku tego miasta- pociągu śmierć.

Postapokaliptyczna wizja świata wielkiego miasta  przemierzającego świat po torach kolejowych mnie zachwyciła.

Już od pierwszego zdania, które pada w książce "osiągnąłem wiek 650 mil" czytelnik jest świadomy, że coś ze światem Priesta jest nie tak,  że czas na w mieście Ziemia mierzony jest dystansem. Do tego czas raz spowalnia, by za chwilę przyspieszać. Oceany stają się rzekami, a materia rozszerza się, by za chwilę się skurczyć.Wszystko tutaj wymyka się teorii względności.

Świat stworzony przez Priesta oglądamy oczami głównego bohatera Helwarda Manna, młodego liczącego 650 mil ucznia, który dopiero wchodzi w dorosłość i zagłębia się w pracę poszczególnych cechów, odkrywając tajemnice nie tylko samego miasta, ale tego co dzieje się za jego murami. Helward jest trochę jak mityczny bohater, który wyrusza w wielką przygodę, w trakcie której zaczyna rozumieć prawdziwą naturę swojego świata.

Jak już jestem przy mitach, to "Odwrócony świat" przypomina mi trochę starożytne poglądy dotyczące kształtu i miejsca Ziemi we wszechświecie. Antyczni Majowie wierzyli, ze Słońce krąży wokół Ziemi, podtrzymywanej przez czterech olbrzymów zwanych „bakabami”. W mitologii hinduizmu plaska Ziemia jest w kształcie kwiatu lotosu, który symbolizował strony świata, spoczywała na grzbietach czterech słoni, które z kolei stały na skorupie żółwia pływającego w nieskończonym oceanie.  Te mity zawsze stanowiły wysiłki ludzkości by zrozumieć nasze miejsce we wszechświecie.  Priest w "Odwróconym świecie" tworzy swój własny mit umieszczając Ziemię w przyszłości, gdzie historia i wszelkie kroniki zostają usunięte przez mieszkańców Ziemi. "Odwrócony świat" ukazuje nam społeczeństwo pogrążone w nieświadomości, próbujących zrozumieć i odnaleźć swoje miejsce.

Początkowo za słabą stronę powieści uważałam bohaterów, słabo rozwinięci, niedopracowani, jednowymiarowi. Jedynie Elizabeth Khan, osoba z zewnątrz, spoza miasta zapada w pamięci na dłużej. Teraz dochodzę do wniosku, że autor celowo "spłaszczył" swoich bohaterów, dzięki temu zabiegowi bardziej zwrócił uwagę i uwypuklił tajemnice świata, a mieszkańcy miasta są doskonałym odbiciem środowiska w którym się znajdują.

Wadą powieści jest moim zdaniem zakończenie powieści. Autor co prawda wytłumaczył wszystko z iście naukową elegancją, ale jak dla mnie wkradło się kilka nieścisłości, brak logiki, pewne elementy nie zostały do końca wyjaśnione przez co powstały dziury w narracji i samej idei odwróconego świata.  To jedyny zarzut jaki mam wobec powieści Priesta, bo całość prezentuje się bardzo dobrze.

Christopher Priest stworzył w "Odwróconym świecie" oryginalny i niepowtarzalny świat. Powieść jest bardzo dobrze skonstruowaną zagadką, z tajemniczym i niepowtarzalnym światem i mimo kilku niedociągnięć uważam, że warto ją poznać.

Odwrócony świat, Christopher Priest, Wydawnictwo Mag, 2016, ss. 288

* książka została przeczytana w ramach wyzwania "Czytam Fantastykę IV" *