Nigdziebądź, Neil Gaiman- recenzja #210

Do tej pory znałam tylko jeden Londyn. Buckingham Palace, Hyde Park, Muzeum Brytyjskie po którym mogłabym godzinami spacerować. Stacje metra Sheperd's Bush czy Earl's Court, dom towarowy Harrods. Przez Neila Gaimana i "Nigdziebądź" Londyn nigdy nie będzie już taki sam. 

Pod ulicami tej tętniącej życiem metropolii, znajdziemy nie tylko metro, ale świat, o którym ludziom się nawet nie śniło.

Richard Mayhew ma pracę, narzeczoną, dom i w miarę sensowe życie, "o ile życie w ogóle ma sens". Pewnego dnia znajduje na chodniku ranną, krwawiącą dziewczynę i próbuje zostać dobrym Samarytaninem.  Dziewczyna o imieniu Drzwi, ucieka przed dwoma zabójcami Panem Croupem i Vandemar'em, a sama pochodzi z Londynu Pod. Ten ludzki odruch sprawia, że Richard ląduje sto metrów pod ulicami Londynu, gdzie przemierza ten dziwny świat w towarzystwie Drzwi jej strażniczki i szalonego wielkiego wezyra.

"Istnieją dwa Londyny. Londyn Nad, w którym żyłeś, i Londyn Pod, podziemie zamieszkane przez ludzi, którzy zniknęli w szczelinach świata". Świat, w którym wszystko jest dziwnie znajome, a jednak kompletnie obce. Londyn Pod to miejsce gdzie żyją aniołowie (w zasadzie to tylko jeden), spotkać można Bestię w Labiryncie, a w pociągu metra znajduje się dwór pewnego Hrabiego. Nawet nazwę stacji Sheperd's Bush należy potraktować dosłownie i najlepiej hak ognia unikać pasterzy z Pasterskiego Zagajnika. Mało tego nawet Linia Podziemna metra Londynu Pod  zatrzymuje się na stacji Muzeum Brytyjskie, a uwierzcie mi przy Great Russel Street stacji metra nie uświadczycie.

Początkowo fabuła wydaje się być irracjonalna, ale w końcu to Gaiman, i nic tutaj nie jest tak jak być powinno. Jest dziwacznie, abstrakcyjnie, wręcz groteskowo, ale czyta się lekko i przyjemnie. Utrzymana w konwencji przygodowo-baśniowej, z jednej strony przewidywalna, w drugiem sami bohaterowie nie wiedzą co czeka na nich tuż za rogiem. Nie mniej autorowi udało się stworzyć niezwykły klimat. Rzeczywistość i magia obu miast przenikają się wzajemnie, tworząc wyjątkowy świat. Szaleństwo to u Gaimana stan normalny.

Dużym atutem powieści są bohaterowie, wyraziści i bardzo oryginalni. Neilowi Gaimanowi udało się stworzyć niezwykły duet czarnych bohaterów, Panów Croup'a i Vandemara. Zajmują się bardzo brudną robotą: "oczu wydłubywaniem, nosów łamaniem, języków rozrywaniem, podbródków rozbijaniem, gardeł podrzynaniem, zbędnych członków odcinaniem". Podwójne zło wcielone, kochają swoją profesję. Wyobrażam sobie ich śmiech, brzmiący jak skrobanie paznokci po tablicy.

Najważniejszym bohaterem "Nigdziebądź" jest Londyn Pod. Nieprawdopodobny, nierealny, ale fantastyczny. Alternatywny świat, który czaruje i zachwyca pod każdym względem. 

Neil Gaiman wykreował świat brudny, oblepiony kurzem i pełen ścieków, daleki od ideału. Świat złożony z ludzi, których w dużych miastach spotykamy na co dzień, udając, że nich nie widzimy, odwracamy od nich wzrok. To właśnie ci pokryci brudem, proszący nas przechodniów o kilka złotych, znikając w szczelinach świata stworzyli u Gaimana zupełnie nowe miejsce, świat którzy my z Nad zupełnie ignorujemy. 

"Nigdziebądź" nie jest dziełem wybitnym, ale niesamowita atmosfera jaką potrafi stworzyć Neil Gaiman sprawia, że ta książka ma niezwykłą siłę przyciągania.

Straszna, dowcipna, osobliwa, fascynująca. Idealna dawka szaleństwa i nieprzewidywalności.

"Wszystko zaczyna się od drzwi". Czy zdecydujecie się przekroczyć próg i wkroczyć do Londynu Pod?

Nigdziebądź, Neil Gaiman, Wydawnictwo Mag, 2016, ss.384