Boginie z Žítkovej, Kateřina Tučková- recenzja #145

Pogranicze Moraw i Słowacji, wysoko w Białych Karpatach, niewielka odcięta od świata wieś Žítkova, to właśnie tam zabiera nas Kateřina Tučková w swojej powieści "Boginie z Žítkovej". Jej książka to wyjątkowa podróż do świata, który już nie istnieje. Do miejsca, gdzie żyły wyjątkowe kobiety, które potrafiły leczyć nie tylko ciało, ale i ducha, przepowiadać przyszłość, poskramiać żywioły.  Nazywano je boginiami, a ich sztukę bogowaniem, która jak wierzono pochodzi od Boga

Dora Idesová to ostatnia z rodu bogiń, która odrzuciła ten talent wybierając normalne życie. Opuszcza rodzinne strony, kończy etnografię i postanawia zgłębić fenomen bogiń i swoich przodkiń od strony naukowej.  Pewnego dnia wśród materiałów tajnych służb StB odnajduje teczkę swojej ciotki Surmeny, która wychowała Dorę. Dziewczyna czuje, że to właśnie na niej spoczywa ciężar w dotarciu do prawdy.

"Boginie z Žítkovej" to jedna z najbardziej fascynujących i ciekawszych pozycji jakie ostatnio czytałam. Autorka bardzo sprawnie połączyła powieść historyczną z fikcją literacką. Bardzo udany mariaż tradycji sięgających stuleci, folkloru z siłami nadprzyrodzonymi. Powieść oparta jest na źródłach i dokumentach historycznych (gestapowskich czy służb bezpieczeństwa), a to wszystko jest przekazane czytelnikowi przepięknym językiem.

Powieść to przede wszystkim powieść o kobietach silnych, które pomagały ludziom, niosły nadzieję, potrafiły leczyć nie tylko ziołami, zarówno ciało jak i ducha. Były wśród nich i takie, które parały się czarną magią, rzucając klątwy, niosąc zniszczenie i śmierć. Kobiety w "Boginiach" fascynują nie tylko posiadanymi umiejętnościami.

Za historią ukazującą dzieje bogiń, sięgających siedemnastowiecznych krwawych procesów o czary, autorka przedstawia portret komunistycznej rzeczywistości, pracy tajnych służb, czy "opieki" sprawowanej w szpitalach. Polowanie na czarownice przybiera w tutaj formę uznania bogiń za wrogów systemu. 

"Boginie z Žítkovej" to historia o ludziach, o słabościach, zawiści, nienawiści, zdradzie, o tym jak człowiek jest w stanie daleko się posunąć by osiągnąć to czego pragnie najbardziej. W ludziach jest wiele pokładów zła, które w powieści przybrało postać ideologii faszystowskiej i komunistycznej, a dla ich fanatyków stanowiły doskonałe usprawiedliwienie dla swoich czynów, że to co robią czynią w imię dobra ogółu. 

Przepiękny jest klimat tej powieści. Malownicza wieś, odcięta od świata, hermetyczna, w której czas płynie inaczej i do tego magiczne rytuały. Do tego świata wkracza nazizm, komunizm, przynosząc cierpienie i rozpoczynając polowanie na czarownice.

Książkę czyta się jak baśń,  jednak łączy w sobie zarówno elementy powieści grozy jak i dokumentu historycznego. Jak nie przepadam za tym ostatnim, to muszę przyznać, że książkę czyta się rewelacyjnie.

Tučková napisała przepiękną powieść opisującą kawałek nieznanej czeskiej historii. Poruszająca historia napisana przez kobietę o kobietach. Gorąco polecam.

Boginie z Žítkovej, Kateřina Tučková, Wydawnictwo Afera, 2014, ss.448