Shantaram, Gregory David Roberts- recenzja #164

Zgodnie z obietnicą Marcina Mellera, który widnieje na okładce "Shantaram" Gregorego Davida Robertsa, to osiemset stron czytelniczego raju, i nagroda za wszystkie przeczytane rzeczy średnie. Żałuję, ale nie zostałam uzależniona, specjalnie mnie nie zassała, ani zahipnotyzowała i z ulgą przyjęłam jej zakończenie. Shantaram jest w mojej ocenie tylko przeciętny.

"Shantaram" o po części autobiograficzna historia alter ego autora , który w 1978 roku za napady z bronią w ręku został skazany na dwadzieścia lat więzienia, z którego uciekł w biały dzień do Bombaju w Indiach. Tam ukrywa się w slamsach, gdzie leczy biedaków. Bombaj, który miał być tylko chwilowym schronieniem, stał się jego domem. To miejsce gdzie toczą się brudne interesy, kwitnie handel narkotykami, przemyt, fałszerstwa, ale również miejsce gdzie można zdobyć prawdziwe przyjaźnie, odnaleźć miłość i prawdę o samym sobie.

"Shantaram" to powieść, którą się albo kocha, albo nienawidzi. Ja znalazłam się gdzieś pośrodku. Nie była bardzo zła,  ale nie jest to pozycja, która mnie zachwyciła i zabrała mnie do czytelniczego raju, chyba że tym rajem będą opisywane Indie.

Zakochałam się w Indiach ukazanych przez autora. Bombaj  Robertsona żyje na kartach książki, czuć zapach miasta, smak hinduskiego jedzenia, słychać gwar, jaki toczy się na ulicach tego miasta. Pisarzowi udało się tchnąć w Indie życie, na tyle, by stały się ważnym bohaterem powieści. 

Niewątpliwym atutem powieści jest wplecenie do fabuły przez autora swojej bogatej biografii. Główne wydarzenia są prawdziwe, opisy rzeczywiste, tak jak  bohaterowie, którzy mimo że wykreowani są bardzo wiarygodni. Każda z postaci jest silną osobowością, są nieustępliwi, honorowi i lojalni.

Jednakże postać głównego bohatera, Lina, działała na mnie irytująco. To człowiek o dwóch twarzach. Z jednej strony uważa, że jest dobry, że jestem bohaterem i dobroczyńcą, a drugiej jest złoczyńcą, awanturnikiem i przestępcą. Nie potrafię pojąć jak w jednym człowieku może być taka kumulacja dobra i zła jednocześnie.

Z drugiej strony, rozumiem że poprzez tę emocjonalną huśtawkę i dwubiegunowość tej postaci autor chciał pokazać jego drogę do 'bożego pokoju", drogę do odnalezienia prawdy o sobie, a  może poprzez postać Lina chciał w jakiś sposób "wybielić" swoją osobą (wszakże główny bohater to przestępca), trudno ocenić.

Nie zachwyciły mnie wywody filozoficzne, których w powieści nie brakuje. Były męczące i mało wiarygodne. Trudno mi uwierzyć, że jedna osoba w tak krótkim okresie może doznać tak wiele dramatycznych objawień o życiu, miłości i cierpieniu. Jak lubię w powieściach filozoficzne dysputy, tutaj kompletnie do mnie nie trafiły, tym bardziej, że większość dotyczyła biedy i upokorzeń.

Objętość "Shantaram" to niestety jej  minus. Zdaję sobie sprawę, że Roberts pisał o własnym życiu i wydarzeniach z jego punktu widzenia istotnych, jednak dla mnie ta kronika była zbyt szczegółowa. Wielowątkowa i dynamiczna fabuła powieści tylko czasem wciąga, częściej nuży, a to za sprawą licznych powtórzeń.  Były chwile że czułam, że kręcę się w kółko, wciąż czytając o tym samym. Lekka dieta i odchudzenie książki z powtórek do 400 stron nie zrobiłoby jej źle. 

"Shantaram" to wielka przygoda, w którą zabiera nas autor. Wyprawa egzotyczna, dynamiczna, długa, ale też męcząca i wymagająca determinacji. Czytelniczy Święty Graal to niestety nie jest, przynajmniej nie mój.

Shantaram, Gregory David Roberts, Wydawnictwo Marginesy, 2016, ss.800