poniedziałek, 9 września 2019

27 śmierci Toby'ego Obeda, Joanna Gierak- Onoszko

Kanada  w świadomości wielu z nas jest krajem idyllicznym, pachnącym żywicą, państwem w którym panuje ład i porządek, dobrobyt i tolerancja. Jest rajem, ale żyją tam też Ci którzy wraz z rozpoczęciem kolonizacji Kanady zostali z tego raju wypędzeni. "27 śmierci Toby'ego Obeda" Joanny Gierak- Onoszko jest opowieścią o tych wypędzonych, o rdzennych mieszkańcach Kanady, z którymi biali przybysze nie walczyli, nie poddali planowanej eksterminacji. Kanadyjska zagłada była bardziej ucywilizowana, polegała na wykorzenieniu i wykulturowieniu dzieci rdzennych mieszkańców, tak by stworzyć nowego i posłusznego obywatela.

Joanna Gierak- Onoszko w swoim przejmującym reportażu uwagę kieruje na tych zapomnianych i ignorowanych, przypominając doznane przez nich krzywdy.  Opowiada historie dzieci rdzennych mieszkańców Kanady, które były zabierane rodzicom i umieszczane w szkołach z internatem, prowadzonych najczęściej przez kościół. Odrywane od rodziny, języka, bite, molestowane, torturowane. Zinstytucjonalizowaną  przemocą i siłą były cywilizowane i wcielane do społeczeństwa ludzi białych.

Ci którzy przeżyli kościelne szkoły z internatem nazwani zostali ocaleńcami. Wykorzenienie, przemoc, której doświadczyli na zawsze naznaczyła ich życie. Pozbawiono ich domów, rozdzielono z rodzinami, odebrano im imiona, nadając numery. Jak sami przyznają cierpienie rodzi cierpienie. Nie znając innego życia, niż to wypełnione przemocą, tkwią przeklętym kręgu, przenosząc doznane krzywdy na innych, powtarzając dokładnie to samo, czego sami kiedyś doznali. Ich krzywdy Kanada przeliczyła na punkty,  za które państwo wypłacało ocaleńcom odszkodowania, ale czy jakakolwiek suma pieniędzy będzie w stanie zrekompensować traumę, naprawić zniszczoną psychikę, odrobić cierpienie?

Joanna Gierak - Onoszko w "27 śmierciach Toby'ego Obeda" portretuje nie tylko krzywdy i niesprawiedliwości jakich doznali  rdzenni mieszkańcy Kanady. Skupia się na wyrządzonym złu, ale i na trudnej drodze do wybaczenia. Kanadyjczycy, zarówno ofiary jak i kaci dopiero od niedawna uczą się żyć z myślą, że ich ojczyzna nie jest rajem. Uczą się rozmawiać o tym co "nienaprawialne", robią gruntowny rachunek sumienia, uczą się rozumieć, wysłuchując historii ocaleńców, uczą się przepraszać i wybaczać. I jest to proces długi i żmudny, ale Kanada wbrew wszystkiemu dąży do pojednania.

"Skąd wziąć siłę, by spojrzeć w lustro? Jak dziś mówić o bliznach i nienaprawialności krzywd? Czy jakiekolwiek gesty i jakiekolwiek kwoty zmażą tamte winy? Czy pojednanie jest utopią, czy  twardym procesem, trudnym dla wszystkich stron? Choć droga do niego jest nierówna i pełna zakrętów, Kanada nie tylko wytyczyła szlak, ale i odważyła się na niego wkroczyć."  

Boli stanowisko tych, którzy powinni być najbliżej skrzywdzonych, a tu za zło sami odpowiadają. Kościół katolicki, który dzieciom stworzył piekło na ziemi, w przeciwieństwie do innych kościołów nigdy nie przeprosił, wszystko kwitując zdaniem "Takie były czasy".

"Skoro tu jesteś, dziewczyno z katolickiego kraju, jak można nie przepraszać? Jak można popierać ludzi, którzy robili dzieciom takie rzeczy?"

"27 śmierci Toby'ego Obeda" to jeden z najlepszych reportaży, jakie dane mi było przeczytać w tym roku. Do trzewi wstrząsający, bolesny, pełen empatii i głęboko poruszający. To opowieść o bezradności tysięcy dzieci i ich rodziców, które wcielone do systemu nie miały do kogo zwrócić się o pomoc. Opowieść o mechanizmach zhierarchizowanej instytucji, która pozbawiona jakiejkolwiek kontroli zdolna jest do największego okrucieństwa. O człowieku, który pomimo drzemiącego w nim zła, zdolny jest do rzeczy dobrych, o tym, że często sam kat jest ofiarą, a krzywdzeni niepostrzeżenie zamieniają się w potwory. I w końcu to historia traktująca o tym, że człowiek jest gotowy do podjęcia wysiłku w celu pojednania, próby zabliźnienia zadanych kiedyś ran.

Informacje o książce:
Autor: Joanna Gierak- Onoszko
Tytuł: 27 śmierci Toby'ego Obeda
Wydawnictwo Dowody na istnienie
Miejsce i data wydania: Warszawa , 2019
ilość stron: 343

1 komentarz:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...