To nie jest kraj dla starych ludzi, Cormac McCarthy- recenzja #286

Ameryka według Cormaca McCarthy'ego w niczym nie przypomina raju, krainy mlekiem i miodem płynącej.  W swojej powieści "To nie jest kraj dla starych ludzi" przedstawia kraj, który jest zapomniany przez Boga, w którym rządzą mordercy, handlarze narkotyków, w którym żyją przerażeni ludzie. Ameryka w której najważniejszy jest władza, pieniądze, Dziki Zachód w którym życie człowieka przestało mieć jakiekolwiek znaczenie.

Niedaleko granicy amerykańsko- meksykańskiej  w Teksasie, weteran wojny wietnamskiej, myśliwy Lleweyn Moss polując na antylopy natyka się na opuszczone furgonetki, leżące przy nich zwłoki kierowców oraz spory zapas heroiny i walizkę pełną pieniędzy. Postanawia zabrać pieniądze, by móc rozpocząć wraz z żoną  nowe życie. Pieniądze okupione krwią niewiele mają jednak wspólnego ze szczęściem. Śladem Mossa podąża meksykańska mafia, która pragnie odzyskać swoją własność, a także zawodowy zabójca Anton Chigurh, który potrafi zabić każdego, kto stanie mu na drodze. Śladem Mossa podąża również szeryf Bell.

"To nie jest kraj dla starych ludzi" to na pierwszy rzut oka świetnie skonstruowana powieść sensacyjna. Brutalna, krwawa, z wartką akcją, ciekawymi, pełnowymiarowymi postaciami.  Jednak książka McCarthy'ego jest czymś znacznie więcej niż dostarczającą mnóstwa adrenaliny rozrywką. "To nie jest kraj dla starych ludzi" to studium ludzkiej natury, w której amerykański pisarz pokazuje, jak niewiele potrzeba, by wydobyć na światło dzienne zło tkwiące w człowieku. Przez nierozważne decyzje, dokonywane przez nas wybory, nasz  kodeks moralny, wartości,  wszystko to może runąć jak domek z kart, a konsekwencje mogą być bardzo bolesne i mogą dotknąć nie tylko nas.

Dobro i zło utożsamiają w powieści McCarthego dwie postacie, szeryf Bell oraz Anton Chigurh.
Uosobieniem zła i śmierci jest psychopatyczny zabójca Anton Chigurh. Jest w tej postaci coś demonicznego i złowrogiego. Wydaje się być niczym anioł śmierci, który budzi niewyobrażalny lęk, a jedyną szansą na to by ujść z życiem jest rzut monetą.

Szlachetny i praworządny stróż prawa jakim jest Bell jest głosem  "starego świata". Szeryf jest weteranem II wojny światowej, dla którego śmierć może być skutkiem wojny, albo ma swoje uzasadnienie w prawie, za popełnione przestępstwa. Nie potrafi odnaleźć sensu w śmierci i zniszczeniu jakie sieją wokół siebie ludzie z przestępczego świata. Oz sam czuje się przegrany, służąc przez całe swoje życie hrabstwu, czując się odpowiedzialnym za każdego z mieszkańców, nie potrafi ochronić ich przed kartelami narkotykowymi, dlatego poddaje się i postanawia  przejść na emeryturę.  Właśnie przemyślenia Bella sprawiają, że czytelnik zaczyna zastanawiać się nad ludzką naturą,  kondycją człowieka oraz próbuje odpowiedzieć na trawiące autora pytanie dokąd zmierza Ameryka?

W tej obawie o przyszłość swojego kraju ukryta jest troska pisarza, o to, czy kolejne pokolenia w zmieniającej się rzeczywistości, stawiane w sytuacjach, które mogą je przerastać, będą potrafiły podjąć moralnie właściwe decyzje. I co ważniejsze jakie wartości moralne przyniesie kolejne pokolenie.

Cormac McCarthy pisząc "To nie jest kraj dla starych ludzi"stworzył mroczny, brutalny thriller, który zmusza nas do refleksji nad tym jacy jesteśmy, stawiający pytania o moralność i konsekwencję wyborów jakich dokonujemy. W życiu nie ma prostych rozwiązań i prostych odpowiedzi, w każdym z nas tkwi skaza, mrok. Pytaniem pozostaje, czy potrafimy zapanować nad tkwiącym w nas złem, tak by nie doprowadzić do moralnego upadku.

To nie jest kraj dla starych ludzi, Cormac McCarthy, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, 2008, ss. 238