Matka noc, Kurt Vonnegut

Kurt Vonnegut to pisarz, który w swoich powieściach w formie żartów zadawał najważniejsze pytania. Prozaik, który jawił się jako genialny satyryk, jednocześnie  przekazując też wiele ważnych życiowych prawd. Nie inaczej jest w jego jednych z pierwszych powieści "Matka noc", w której wraca do czasów II wojny światowej, rozliczając się z własnymi przeżyciami, pyta każdego z nas kim jesteśmy.

Głównego bohatera powieści, Howarda W. Campella juniora, "Kambula" jak mówią o nim Ci, którzy przeżyli Holokaust, poznajemy już u kresu jego życia, gdy przebywa w izraelskim więzieniu, oczekując na proces. Ma zostać osądzony za nazistowskie zbrodnie, które popełnił. W czasie wojny był tubą III Rzeszy, propagandzistą nazizmu,  którego podziwiali Hitler, Goering i Goebbels. W oczach społeczeństwa jest winny, jest zbrodniarzem wojennym.  Jedynym ratunkiem dla Campella może być wywiad Stanów Zjednoczonych, który jednak nie jest zainteresowany dekonspiracją i ujawnieniem informacji, że w swoich radiowych wystąpieniach Campell przekazywał istotne dla Stanów Zjednoczonych wiadomości.

Kurt Vonnegut morał płynący z powieści "Matka noc" ujawnia już we wstępie: "Jesteśmy tym kogo udajemy i dlatego musimy bardzo uważać kogo udajemy".  Zabierając czytelnika w głąb umysłu Howarda W. Campella, który może być bohaterem lub potworem, a najprawdopodobniej jest każdym z nich, autor obnaża skrajności naszej małej ludzkiej natury, zmuszając nas przy tym  do zadania sobie pytania, kim naprawdę jesteśmy? Zastanowienia się, czy zakładając różne maski, nie stajemy się kimś innym? Czy gra którą umiejętnie toczymy, nie staje się naszym życiem?
Nasze życie wydaje się być nieustanną walką o tożsamość, toczoną przez nasze wewnętrzne ja, a światem zewnętrznym, który może nas postrzegać całkiem inaczej, niż my siebie.  Który obraz nas samych jest prawdziwy? A może w ogóle nie ma prawdziwych nas?

Pisarz W "Matce noc" pokazuje jak wielka moc tkwi w słowach, sile mediów, gdzie wypowiadane słowa stają się jeszcze bardziej wiarygodne, gdzie kontekst traci znaczenie i trochę tak w jak w zabawie w głuchy telefon, zostają wyprane z emocji i nabierają takiego znaczenia, jakie nadaje mu osoba, która stoi na końcu łańcuszka. 

"Matka noc" jest też opowieścią o winie, tych których wojnę przeżyli i tych, którzy w czasie wojny stali po stronie oprawców. O wyrzutach sumienia ludzi, którzy w czasie wojny kształtowali rzeczywistość i tych którzy w tej rzeczywistości zmuszeni byli żyć. 

"Jest mnóstwo rzeczy, o które warto walczyć, ale nie ma żadnego powodu, żeby ślepo nienawidzić i wyobrażać sobie, że Bóg wszechmogący nienawidzi razem z tobą. Gdzie jest zło? To ta niemała część każdego człowieka, która chce nienawidzić bez ograniczeń, która chce nienawidzić i mieć Boga po swojej stronie. To ta część każdego człowieka, dla której wszelka forma brzydoty jest pociągająca. To ta skretyniała część każdego z nas, która feruje wyroki, wymierza kary i dąży do wojny. 

"Matka noc" to powieść wciąż aktualna, która okazuje się być  ważną lekcją dla każdego z nas. Bez względu na to w jakich czasach żyjemy, bez względu na cel jaki nam przyświeca, jak bardzo szalony i zły jest nasz wróg, najważniejsze jest to jak postępujemy, tak abyśmy byli świadomymi konsekwencji naszych działań. Po to, by później spoglądając w lustro, w odbiciu móc dostrzec człowieka.  

Wielka książka, genialnego pisarza. Czytajcie.

Informacje o książce:

Autor: Kurt Vonnegut

Tytuł: Matka noc

Tytuł oryginału: Mother night

Przekład: Lech Jęczmyk

Wydawnictwo: Zysk i s-ka

Data i miejsce wydania:  Poznań, 2019

ilość stron: 269