Tokio. Biografia, Stephen Mansfield

Często zapominamy, że miasta to w rzeczywistości żyjące, oddychające organizmy. Rosną, rozwijają się,  wraz z postępem technologicznym ewoluują, doświadczają wzlotów, upadków, zmian populacyjnych. Stephen Mansfield, brytyjski pisarz, fotoreporter  stworzył opowieść o metropolii, która w swojej historii  przeżyła więcej wzlotów i upadków, niż większość miast. "Tokio. Biografia" to historia miasta, które niczym żywy organizm, tworzy samo siebie na nowo od stuleci. Opowieść o metropolii,  pełnej sprzeczności, łączącej w sobie tradycję i odwieczne dążenie do nowoczesności. Stephen Mansfield podróżując w czasie, odkrywa przed nami historię  uwzględniającą wszystko to, co ważne, oraz to co nieważne, lecz interesujące". "Odnajduje ludzkie ślady odciśnięte w czasie", tworząc fascynująca opowieść o mieście, które żyje i nieustannie zdumiewa i zachwyca.

"Tokio. Biografia" to niezwykłe spojrzenie na historię Wschodniej Stolicy.  Obserwujemy powstanie na żyznych glebach niziny Kantō,  niewielkiej osady rybackiej, wioski wybranej przez boginię Benten,  przeobrażającej się w  portowo- handlowy ośrodek, który dał początek Edo. Okres szogunatu rodu Tokugawa, rozkwit mieszczaństwa, gwałtowny wzrost miasta, powstawanie kolejnych dzielnic, napływ ludności. Rewolucja przemysłowa, II wojna światowa,  Stephen Mansfield przedstawia miasto, które wielokrotnie upadało, płonęło, obracało się w zgliszcza, by za każdym razem niczym feniks, powstać z popiołów.

Autorowi udało się odmalować imponujące, pełne detali obrazy, przestawiające poszczególne epoki z historii Tokio.  Pisarz opisując najważniejsze wydarzenia z dziejów japońskiej metropolii "odkrywa odciśnięte w czasie ludzkie ślady", przedstawia zmiany społeczne i kulturowe,  wypełnia miejską maszynę ludzką duszą. Opowiada o mieszkańcach, aktorach teatru kabuki, kupcach, samurajach. Dużo uwagi poświęca doświadczeniom ubogich mieszkańców metropolii, żyjącym na marginesie, stawiając ich w opozycji do potężnych i sławnych. Ważnym wątkiem w książce jest sytuacja kobiet w Tokio. Mansfield opowiada o kobietach świadczących usługi jijorō  i luksusowych kurtyzanach pracujących w dzielnicy rozkoszy. Opisuje wykorzystywanie kobiet jako taniej siły roboczej w okresie rewolucji przemysłowej.  Spotykamy również działaczki na rzecz praw kobiet jak Raichō Hiratsuka,, która w swoim piśmie Seitō ostro krytykowała tradycyjną rolę kobiety, małżeństwa i modelu rodziny.

Basso ostinato  historii Japonii jest nieuchronność katastrof, zarówno tych naturalnych, jak i spowodowanych przez człowieka. Relacje z trzęsień ziemi, dotykających miasto pożarów, podtopień, zbierających ogromne żniwo epidemii,  czy wojen przypominają okrutną litanię śmierci i zniszczenia. Jednak jak opisuje autor po każdej z tych katastrof  zahartowane, praktycznie niezniszczalne Tokio odradza się, często fizycznie odmienione, zawsze pełne nowych sił.

Zawieszona gdzieś pomiędzy historyczną kroniką, a poetycką opowieścią "Tokio Biografia" Stephena Mansfielda to porywający portret miasta i jego mieszkańców, którzy nie są  "bezwolnymi komórkami czy naładowanymi cząstkami przepływającymi przez organizm miasta". Świadomość przemijania i przeświadczenie o nieuchronności katastrofy, buddyjska prawda o nietrwałości głęboko tkwią w naturze Tokijczyków i znajdują swój wyraz w opowieści Mansfielda, historii miasta, które wciąż powstaje na nowo, metropolii, która stała się nieśmiertelna.


Informacje o książce:
Autor: Stephen Mansfield
Tytuł: Tokio. Biografia
Tytuł oryginału:  Tokyo: A Biography: Disasters, Destrucion and Renewal; The Story of an Indomitable City
Przekład: Maria Moskal
Wydawnictwo: Uniwersytetu Jagiellońskiego
Miejsce i rok wydania: Kraków, 2018
Liczba stron:239

Za możliwość lektury dziękuję Wydawnictwu Uniwersytetu Jagiellońskiego