Na marne, Marta Sapała

Na świecie każdego roku marnujemy 1,3 miliarda ton żywności, jedną trzecią globalnej produkcji.  W Polsce jest blisko 9 milionów ton. Nie są to twarde dane, a jedynie szacunki. Nie przyznajemy się do tego, ale marnujemy żywność. Kupujemy i potem wyrzucamy. Gotujemy i wyrzucamy to czego nie udało nam się zjeść.

O jedzeniu, tym przeterminowanym, zapleśniałym, wyrzuconym, zmarnowanym,  a potem wyciąganym z kontenerów i śmietników, w swoim reportażu "Na marne" pisze Marta Sapała, stawiając pytania dlaczego tyle żywności ląduje w śmietnikach, a także co zrobić, by tyle nie wyrzucać, prowokuje do autorefleksji i przyglądnięcia się naszemu stosunkowi do żywności.

Na pytanie "Czy marnuje Pan/ Pani żywność?" pewnie większość z nas odpowie przecząco, w końcu gdy kupimy w sklepie siatkę owoców, a na drugi dzień jedna z nich okaże się spleśniała, pomyślimy, że taką kupiliśmy. Kiedy w szafce znajdziemy kaszę z molami, bezrefleksyjnie wyrzucamy, podobnie jak większość produktów po dacie ważności, które znajdziemy w lodówce i kuchennych szafkach. Wyrzucamy wygotowane części jedzenia, nie patrząc na to jak na marnotrawstwo, wyrzucamy obierki po warzywach, w końcu to tylko odpady. Racjonalizujemy, zrzucamy odpowiedzialność, wypieramy, ale w swoich oczach nie marnujemy.
Marta Sapała  problemowi wyrzucania jedzenia w swojej książce przygląda się z wielu punktów widzenia analizuje badania i statystyki, ustawodawstwo, rozmawia z ekspertami. 

Marnowanie jest dużo szerszym problemem niż tylko wyrzucanie, to również produkcja rolna, kompostowanie, jadłodzielnie, banki żywności, ale przede wszystkim nasz stosunek do jedzenia i jego nadmiaru. 

"Na marne" to  historie ludzi, wywodzących się z różnych środowisk, dokonujących różnych wyborów. Reporterka rozmawia z ludźmi, którzy zaznali głodu albo niedostatku, kobietami starającymi się wykarmić swoje rodziny w czasie wojny, zastanawiając się przy tym, czy takie doświadczenie sprawia, że lepiej gospodarujemy jedzeniem. Rozmawia z bezdomnymi, ludźmi, którzy grzebią w śmietnikach z potrzeby i z przekonania, zbierającymi zapasy i tymi którzy bez zastanowienia wyrzucają jedzenie do śmietnika. Przedstawia "właścicieli" śmietników, którzy otwarcie wystawiają niesprzedane towary ze swoich sklepów, z drugiej strony opowiada o marketach, zamykających swoje śmietniki na kłódki, w obawie przed konsekwencjami zatrucia. Przybliża sprawę słynnego piekarza z Legnicy, którego polski aparat skarbowy zniszczył za to, że dzielił się z potrzebującymi niesprzedanym chlebem. Waldemar Gronowski stał się dla przedsiębiorców symbolem "nie da się , nie można, nic z tego nie wyjdzie, strach cokolwiek jest zrobić", nawet teraz gdy przepisy pozwalają na rozdawanie żywności bez ryzyka opodatkowania.

Poruszając tak wiele problemów Marta Sapała uzmysławia czytelnikowi, jak wielopłaszczyznowy i skomplikowany jest problem marnowania żywności. "Na marne" nie jest zbiorem prostych reguł, ani rozwiązań. Jedzenie jest jednym z naszych filarów egzystencji i powinniśmy je szanować. I może tu właśnie tkwi problem. Utraciliśmy widzenie jedzenia jako zasobu, cennego zasobu, który nie jest niewyczerpywalny. Książka Marty Sapały pozwala nam zastanowić się nad tym,  jak my sami postępujemy z żywnością i co możemy zmienić.

Najważniejsza wydaje się być "skrzętność i pomiarkowanie" o których mówi jedna z bohaterek reportażu Marty Sapały. "Mniej produkować, mniej kupować, mniej jeść, mniej wyrzucać".
Tyle i aż tyle.
Czytajcie. Warto.

Informacje o książce:
Autor: Marta Sapała
Tytuł: Na marne
Wydawnictwo: Czarne
Miejsce i data wydania: Wołowiec, 2019
ilość stron: 285

Za książkę dziękuję księgarni Tania Książka.

Na marne Marty Sapały

a także inne nowości znajdziecie na stronie księgarni.