Maj 1945 bezpowrotnie zmienił życie Gerty Schnirch oraz tysięcy Niemców mieszkających w Brnie, w mieście, które jeszcze przed wojną było dwujęzyczne, w którym obok siebie w zgodzie żyli Czechosłowacy, Niemcy i mniejszość żydowska. Wojna dla nastoletniej wówczas Gerty, pół Czeszki, pół Niemki przyszła prawie niezauważalnie, dając początek całemu łańcuchowi nieszczęść, które spadały na nią przez całą wojnę, jak i po jej zakończeniu. Dekrety wydane w Boże Ciało 1945 roku pogrzebały wszystkie nadzieje na to, że kiedykolwiek w jej życiu może być dobrze. W nocy z 30 na 31 maja 1945 roku Gerta wraz kilkumiesięczną córką, jak prawie wszyscy brneńscy Niemcy, zostaje wypędzona z miasta. Ponad pięćdziesięciokilometrowy pochód, nazwany później marszem śmierci, naznaczony aktami przemocy, gwałtami, kończy się tuż przed granicą z Austrią, skąd wypędzeni trafiają do obozu przejściowego, w którym szerzy się czerwonka i tyfus. Gerta zostaje skierowana do pracy na morawskiej wsi, dzięki czemu udaje się jej ocalić życie swoje i córki. Do swojego rodzinnego Brna zdecyduje się powrócić dopiero po roku 1948, do miasta, które nie chce już więcej parszywych, zdradzieckich Niemców.
Bohaterka powieści Kateřiny Tučkovej przeżywa wszystko to, co było udziałem czechosłowackich Niemców. Zbiorowe uznanie za winnych wywołania II wojny światowej, pragnienie wymierzenia kary, ale przede wszystkim zemsty za rozbiór kraju, za okupację, za represję. To dlatego obywatele niemieccy po zakończeniu wojny musieli opuścić swoje czeskie domy, uczestniczyć w marszach śmierci, które pochłonęły tysiące ofiar w towarzyszących im pogromach, ludowych sądach, przebywać w obozach tymczasowych. A wszystko to w imię sprawiedliwości i rozliczenia krzywd, których Czechosłowacy doznali w czasie II wojny światowej. Zapomnieli jednak, że sami z ofiar przedzierzgnęli się w katów, stając się tym samym sprawcami dramatu i gehenny tysięcy osób.
W "Wypędzeniu Gerty Schnirch" Kateřina Tučková porusza również temat tożsamości narodowej i uporania się z demonami przeszłości. Bohaterka powieści musi ukrywać swoje pochodzenie, swoją niemiecką połowę, ale i doznane krzywdy. Woli żyć w cieniu, tak by nikt nie przypominał jej o przeszłości. Gerta wierzy też, że odseparowanie od tego co przeżyła jej córki, zapewni jej lepszą przyszłość, pozwoli Barborze stać się niewyróżniającą z tłumu obywatelką czechosłowacką. Skutki są jednak zgoła inne, córka i matka nie potrafią znaleźć nici porozumienia, żyją w dwóch zupełnie innych światach, zbudowanych na innych podstawach. Gerta, która przeżyła zbyt wiele i Barbora, dla której wojna była czymś obcym i nigdy nie potrafiła zrozumieć swojej matki.
Kateřina Tučková napisała bolesną, trudną i bardzo ważną książkę, dotykającą kwestii winy, zemsty, przebaczenia. Opowiadając o losach Gerty Schnirch, opowiada o losach 3 milionów Niemców, którzy zostali pozbawieni obywatelstwa, majątku i wypędzeni z kraju, który był ich domem.
Czy ból i krzywda niemieckich rodzin pozostawiających cały dobytek życia, różni się od krzywd, których doznali w czasie wojny Czesi czy Polacy? Krzywda zawsze pozostanie krzywdą, niezależnie od tego kto i w jakich warunkach ją wyrządził. Dlatego na historię należy spojrzeć sprawiedliwie. Na winy cudze, ale przede wszystkim swoje.
Informacje o książce:
Autor: Kateřina Tučková
Tytuł: Wypędzenie Gerty Schnirch
Tytuł oryginału: Vyhnání Gerty Schnirch
Przekład: Julia Różewicz
Wydawnictwo Afera
Miejsce i data wydania: Wrocław, 2019
ilość stron: 448
Bardzo ważna tematyka, skłania do sięgnięcia po książkę.:)
OdpowiedzUsuń