czwartek, 25 kwietnia 2019

Wąż z Essex, Sarah Perry

Nim jeszcze zaczęłam czytać "Węża z Essex" Sary Perry zastanawiałam się czy w Polsce tej książce uda się powtórzyć ogromny sukces, który osiągnęła na Wyspach Brytyjskich.  Ponad 200 tysięcy sprzedanych egzemplarzy, liczne nagrody, w tym British Book Award sprawiły, że "Wąż z Essex" w Wielkiej Brytanii stał się prawdziwym fenomenem, który teraz, już  po lekturze powieści w pełni rozumiem. Sarze Perry udało się bowiem stworzyć wyjątkową, utrzymaną  w wiktoriańskich stylu, przywodzą na myśl dzieła Charlesa Dickensa, Arthura Conana Doyle'a czy Charlote Bronte porywającą opowieść, która przenosi czytelników do dziewiętnastowiecznej Anglii, porośniętej mchem, pokrytej błotem, skrywającej legendarnego śmiertelnie niebezpiecznego węża.

"Potworny wąż o oczach jak u owcy, który wychynął z wód Essex i grasuje w brzezinach i na błoniach." Potem zniknął, na prawie 200 lat, by znów wyjść na wolność i siać postrach wśród mieszkańców całej okolicy. Niektórzy uważają, że to kara za grzechy, zemsta za odbywające się na tych ziemiach procesy czarownic. Dla innych wąż jest tylko żywą skamieliną. Do tej drugiej grupy należy Cora Seaborme, która po śmierci swojego despotycznego i brutalnego męża, wraz ze swoim synem Francisem i wierną  przyjaciółką Marthą, ucieka z Londynu do niewielkiego położonego w hrabstwie Essex, miasteczka Colchester. Porzuca gorsety, wytworne suknie, elegancką kamienicę, "uwalnia się od obowiązku bycia piękną" przywdziewając gruby męski płaszcz, wygodne buty, by wśród okolicznych otaczających Colchester słonych bagnach szukać skamielin. Życie młodej wdowy zmienia się, gdy Cora zostaje zaproszona na plebanię do państwa Ransome, do pobliskiego Aldwinter. Między Corą a Williamem, pastorem Aldwinter zawiązuje się skomplikowana przyjaźń. Są niczym ogień i woda. Kłócą się o naturę gnębiącego okolicę węża, wymieniają listy, starają się przy tym nie myśleć, że może ich połączyć coś więcej niż przyjaźń.

Czym zawinili mieszkańcy Essex, że okrutny wąż powrócił w ich okolice. Nie pomagają podkowy wieszane na Dębie Zdrajców, na nic rytuały odprawiane przez dzieci nad wodą, skrzydlaty lewiatan, o oczach jak owca sieje strach i sprawia, że ludzie tracą rozum.
Sarah Perry wprowadzając do swojej powieści tajemniczą istotę nadała jej wyjątkowy, wypełniony lękiem klimat, doskonale przy tym wykorzystała symboliczny potencjał potwora. Grasujący w okolicach wąż może być wszystkim, opowieścią, której celem jest nastraszenie dzieci, historią chętnie sprzedawaną turystom, symbolem kary zbiorowej kary za grzechy, jawiącym się niczym z "Lair of the White Worm" Brama Stokera obiektem kultu, czy jak dla Cory naukowym dowodem, żywą skamieliną, prehistoryczną rybą, potwierdzeniem teorii ewolucji Darwina.

W historii stworzonej przez Sarę Perry zderzają się losy bohaterów, którzy próbują odnaleźć w swoim życiu cel, szczęście, które czasem ma oblicze mitycznej ukrytej na mokradłach poczwary.  To nie tylko opowieść o Corze i Williamie i ich skomplikowanej relacji. Brytyjska autorka snuje również opowieść o ekscentrycznym synu Cory, Francisie, o jej bliskiej, mającej socjalistyczne poglądy przyjaciółce Marcie. Poznajemy losy beznadziejnie zakochanego w Corze, genialnego chirurga Luke'a, jego bogatego i dobrodusznego przyjaciela Spencera, delikatną i kruchą żonę Willa, Stellę, jej córkę Joannę, przyjaciółkę Joanny, Naomi...ich losy łączą się i krążąc wokół tajemniczego węża.

Epoka wiktoriańska to czas swoistej rewolucji, która widoczna jest na kartach powieści. W "Wężu z Essex" nauka zderza się z dającą poczucie bezpieczeństwa religią, zabobony i ludzka wiara w demony przeciwstawione są  najnowszym "intelektualnym modom", geologii i ewolucji, pożądanie musi zmierzyć się z miłością i  przysięgą małżeńską, bogactwo zestawione jest z panujących w londyńskich slumsach biedą, wiekowy porządek społeczny staje twarzą w twarz z poczuciem sprawiedliwości społecznej.

"Wąż z Essex" należy do tych wyjątkowych powieści, które należy powoli smakować, czytać w niewielkich porcjach, rozkoszować się zapachem słonego powietrza i lasów otaczających Essex,  zanurzyć się po kolana w błocie ratując zbłąkane owce, śnić o potwornej istocie o czarnych skrzydłach, poczuć śmiertelny strach, przed kryjącym się gdzieś u ujścia rzeki Blackwater legendarnym wężem i dać porwać się losom bohaterów i łączącym ich relacjom.
Przepiękna to powieść, żywa, jak nasze życie skomplikowana, tajemnicza, trochę gotycka  historia o ludzkiej potrzebie wiedzy i miłości, o lękach i pragnieniach, które w sobie nosimy.
Zachwycająca.

Informacje o książce:
Autor: Sarah Perry
Tytuł: Wąż z Essex
Tytuł oryginału: The Essex Serpent
Przekład:Adam Zdrodowski
Wydawnictwo Marginesy
Miejsce i data wydania: Warszawa, 2019
ilość stron: 431

1 komentarz:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...