niedziela, 23 maja 2021

Wrócę przed nocą. Reportaż o przemilczanym, Jerzy Szperkowicz

Publicysta i dziennikarz Jerzy Szperkowicz swoją mamę widział po raz ostatni, gdy miał dziesięć lat, w 1943 roku, gdy wyszła w tajemnicy przed rodziną do oddalonego o 18 km domu przyjaciółki po przechowane u niej pieniądze i rzeczy dla urodzonej kilka miesięcy wcześniej córeczki. "Wrócę przed nocą" powiedziała komuś po drodze. Nigdy nie wróciła. Miesiąc później z domu zostaje wyprowadzony jej mąż, a kilka lat później Jerzy wraz z siostrami pociągiem zostaje repatriowany do Polski. Po pięćdziesięciu latach Jerzy Szperkowicz powraca na Białoruś, na dawne Kresy, aby odszukać śladów swojej matki oraz rozwikłać tajemnicę śmierci  rodziców.
"Wrócę przed nocą. Reportaż o przemilczanym" jest bardzo osobistym reportażem o pamięci i przejmującą opowieścią rodzinną. Książką, w której autor występuje w podwójnej roli:  dociekliwego reportera oraz cierpiącego i skrzywdzonego przez wojnę syna, w rolach niemożliwych do pogodzenia. Jerzy Szperkowicz wraca w swojej książce do przeszłości,  do pamiętnego październikowego dnia, w którym zginęła jego mama, chwili gdy stracił ojca, ale też do czasów kiedy wszyscy byli razem. Autor opowiada o tym jak zbierał informacje o rodzicach, jak docierał do dzieci, wnuków sąsiadów mieszkających w rodzinnych stronach autora. Podróżuje, rozmawia, pragnąc dowiedzieć się co stało się z jego rodzicami.  Fakty są okrutne. Ludzie nie chcą z nim rozmawiać i to nie dlatego, że nie pamiętają tego co wydarzyło się przed laty. Nawet gdyby jego rozmówcy mogli pomóc, nie chcą. Prawda przegrywa z milczeniem.
 
We "Wrócę przed nocą" Jerzy Szperkowicz opowiada również o tym, jak radzimy sobie z bolesną przeszłością i traumą, pisze o tym jakie on i jego siostry mają podejście do wydarzeń przeszłości. Każde z nich zachowuje się inaczej. Najstarsza Danusia nie chce rozgrzebywać tego co było, nie chce rozmawiać o rodzicach, ucieka w religię i wiarę. Jerzy przez lata pragnie zapomnieć, ale nie może i nie chce zapomnieć o matce, dlatego rozpoczyna poszukiwania, kopie w przeszłości, chcąc poznać prawdę o losach rodziców. Najmłodsza Irena ucieka z Polski, byle jak najdalej od PRL i bloku wschodniego. 
Dziennikarz w swoim osobistym i autobiograficznym reportażu burzy mit o heroicznej i bohaterskiej białoruskiej partyzantce, która mordowała, grabiła i której ofiarami padli oboje rodzice Szperkowicza. Nie jest to jednak opowieść o wielkiej historii, liczy się wyłącznie ta jedna historia, która dla autora  stała się źródłem nie dającego się ubrać w słowa bólu, gniewu i lęku, które powracają mimo upływu lat. 
 
"Wrócę przed nocą. Reportaż o przemilczanym" czyta się ze ściśniętym gardłem. Jerzy Szperkowicz pisze szczerze i przejmująco, powracając do koszmaru jakim była dla niego wojna. To opowieść o odwadze potrzebnej, by odkryć i udźwignąć ciężar prawdy. Prawdy okrutnej. Może więc lepiej byłoby jej nie poznać? Po co znowu cierpieć?
 
Wrócę przed nocą. Reportaż o przemilczanym" to wyjątkowa opowieść, poruszające świadectwo o ludzkiej podłości, człowieczeństwie, tożsamości i prawdzie. 

Informacje o książce:
Autor: Jerzy Szperkowicz
Tytuł: Wrócę przed nocą. Reportaż o przemilczanym
Wydawnictwo Znak
Miejsce i data wydania: Kraków, 2021
ilość stron: 262

1 komentarz:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...